مشخصات كلي برنامه آموزشي دوره ي دكتري (Ph.D) رشته سالمند شناسي

مصوب چهلمين جلسه مورخ 20/05/88 شوراي عالي برنامه ريزي علوم پزشكي

1-     نام و تعريف رشته:

دوره ي تخصصي رشته سالمندي شناسي                         Gerontology(Ph.D.)

برنامه آموزشي دكتري تخصصي (Ph.D.) رشته سالمندي شناسي به گونه اي تنظيم شده است كه دانش آموختگان آن بتوانند به ايفاي نقش مهم خود در راستاي آموزش،پژوهش،طراحي، تدوين سياستها و برنامه هاي ارتقاي كيفيت زندگي سالمندان در جامعه بپردازند.

2-     تاريخچه

از سال 1950 ميلادي به بعد در بسياري از كشور هاي پيشرفته جهان اين رشته ايجاد شده و به تربيت دانشجو در دانشگاه هاي معتبر جهان اقدام شده است كه بعنوان نمونه مي توان به دانشگاه هاي كشور فرانسه، استراليا، انگلستان،آمريكا، كانادا و سوئد اشاره نمود.

در ايران تا به امروز رشته اي به نام دكتري تخصصي (Ph.D..) سالمند شناسي وجود نداشته است.

3-     ارزشهاي لحاظ شده (Values)

-باتوجه به ويژگيهاي و نيازهاي خاص سالمندان و دوران سالخوردگي، ارزشهاي زير محور مراقبت و برخورد با سالمندان قرار ميگيرد:

-پايبندي به اصول ديني، مذهبي، اخلاقي و ارزشهاي فرهنگي جامعه و رعايت آن در برخورد با مراجعين و سالمندان

-احترام و ارزش قائل شدن به شخصيت، سلامت، توانمندي و موقعيت سالمندان

- رعايت حق انتخاب و مشاركت سالمند و خانواده وي در تصميم گيري در مورد مراقبت ويا درمان

- رعايت حق سالمندان و اطرافيان ايشان در برخورداري از دانش و مهارت مورد نياز براي مراقبت موثر از خود

-دارا بودن ديد مثبت و اميد بخش نسبت به سالمندان و دوران سالمندي

-دوري از هرگونه تبعيض از جمله قومي، سني و. و رعايت انصاف و عدالت و احترام به آزاديهاي فردي افراد سالمند، در برخورد و ارائه مراقبت به سالمندان

4- رسالت رشته (Mission)

ماموريت اصلي رشته سالمند شناسي، تربيت نيروي انساني متخصص آموزش ديده در ابعاد مختلف اجتماعي – رواني – بهداشتي، به منظور بكارگيري اين نيروها در راستاي ارايه برنامه هاي آموزشي و پژوهشي و مشاوره در امر سياستگذاري، و برنامه ريزي در امور سالمندان به نهادها و سازمانها و مراكز مرتبط مي باشد.

5-چشم انداز(Vision)

چشم انداز اين طرح در 10 سال آينده، تربيت نيروي انساني متخصص و ماهر در زمينه سالمندي است.به نحوي كه در تمامي دانشگاههاي كشوري كه به نحوي مرتبط به حوزه ي سالمندي مي باشند، حداقل يك نفر نيروي متخصص داراي مدركphdسالمند شناسي، جهت مشاوره و آموزش و پژوهش در حوزه ي سالمندي وجوداشته باشد.

6- اهداف كلي (Aims)

-         ارتقاي دانش و مهارت دانشجويان رشته هاي مختلف علوم پزشكي در زمينه سلامت سالمندان

-         -تدوين برنامه هاي آموزشي به روشهاي علمي و متناسب مقطع و اهداف يادگيري فراگيران

-         -توسعه طرحها و روشهاي پژوهش و نياز سنجي مرتبط با سالمندان

-         -افزايش دانش و مهارت اعضاي هيئت علمي دانشگاهها در امر مرتبط با سالمندان

-         توليد دانش نوين و فناوري در زمينه هاي مرتبط با سالمندان

-         - كمك در تامين، حفظ و ارتقاي سلامت افراد جمعه

7- نقش دانش آموختگان در نظام بهداشتي

دانش آموختگاني اين رشته در زمينه هاي آموزشي، پژوهشي، مديريتي و مشاوره اي ايفائ نقش خواهند نمود.

8-وظايف حرفه اي دانش آموختگان

الف- آموزشي :

-         طراحي، تدوين، اجرائ و ارزشيابي برنامه هاي آموزشي مرتبط با سالمندان براي دانشجويان و دانش آموختگان

-         طراحي، تدوين، اجراي و ارزشيابي برنامه هاي آموزشي براي كاركنان و افراد مرتبط با امور سالمندان

-         آموزش ارتباط تيمي بين تخصص هاي مختلف درگير در زمينه سالمندي

ب-پژوهشي :

-طراحي و اجراي طرحهاي پژوهشي حوزه مرتبط با سالمندان

- شناسايي نيازها و مشكلات سالمندان در سطح كشور

- تحقيق در مورد تبيين و بومي سازي استاندارد ها و پروتكل هاي مراقبتي و درماني و اخلاقي سالمندان

- ارزشيابي و تحليل برنامه هاي پژوهشي حوزه مرتبط با سالمندان

ج- مديريت و مشاوره اي :

-         طراحي و ارزشيابي سياستها، برنامه ها و خدمات بهداشتي – درماني – اجتماعي به سالمندان از حيث تامين رضايت خدمت گيرندگان و ارتقائ سطح كيفيت زندگيشان كه نهايتا به شكل مستقيم يا غير مستقيم در سياست گذاري و برنامه ريزي بخش بهداشتي و اجتماعي كشور مورد بهره برداري قرار خواهد گرفت.

-         - ارايه پيشنهادات براي ارتقاي كيفي و كمي سياستگذاري و برنامه ريزيهاي آينده مرتبط با سالمندان.

-         برنامه ريزي، پايش و ارزيابي مراقبت هاي دوره سالمندي در سطوح و واحدهاي مختلف ارايه دهنده خدمات

-         قابل ذكر است كه اين رشته واجد تريبت متخصصين باليني در زمينه سالمندان نبوده و مدارج و مدارك ناشي از اين رشته به عنوان صلاحيت اشتغال به درمان سالمندان محسوب نمي گردد.

9-  استراتژي اجرايي برنامه آموزشي

الف- راهبردهاي ياددهي و يادگيري:

1-                 برنامه مبتني بر نيازهاي ملي و جامعه است

2-                  بر پيشگيري و ارتقاي سلامت تاكيد دارد.

3-                 مبتني برحل مشكلات سلامت جامعه است.

4-                 بر آموزش در محيط هاي كار واقعي تاكيد دارد.

5-                 طراحي برنامه مبتني بر وظايف حرفه اي آينده است.

6-                 در آموزش و تدريس به روشها و فنون جديد آموزش توجه شده است.

7-                 برآموزش و يادگيري فعال ودانشجو محور تاكيد دارد.

8-                 به مسائل نگرشي و مهارت هاي ارتباطي توجه و تاكيد دارد.

9-                 به آموزش شيوه هاي مراقبت از خود به عنوانcare giverتاكيد دارد.

10-             برخورد آموزشي و يادگيري مادام العمر تاكيد دارد.

11-             آينده نگر است.

ب-راهبردهاي ارزيابي دانشجو:

ارزيابي يادگيري مبتني بر رويكرد دستاورد محور (Outcome Based) است كه روشهاي ترجيحي ارزيابي دانشجو در چهار حيطه به شرح زير مي باشد:

حيطه شناختي : كه با سوالات چند گزينه اي (MCQ) با پردازش و تحليل توسطPMRو سوالات تشريحي كوتاه پاسخ در موارد خاص ارزيابي خواهد شد.

حيطه مهارتي : كه از طريق ترجيحا آزمون آسكي (OSCE) و يا سازمان يافته باليني و استفاده از چك ليست مشاهده و ارزيابي عملي ( در اين چك ليست بايد امتيازها لحاظ شوند ) خواهد شد.

حيطه نگرشي : كه از طريق فرم نظر خواهي از مدرسين، كاركنان و مراجعين و استفاده از روش هاي مشاهده غير مستقيم در موارد خاص ( مانند استفاده از دوربين و ضبط فيلم، استفاده از شيشه هاي يكطرفه و يا سيستم مدار بسته ) و استفاده از PortfolioوReflective Note و 360 درجه ارزيابي خواهد شد.

حيطه عملكردي : كه با استفاده از روش هاي ارزيابي عملكرد بر مبناي بررسيLog Bookو مستندات پرونده ها و نظرخواهي از مشتريان، مديران و همكاران ارزيابي خواهد شد.

10- شرايط و نحوه پذيرش دانشجو

-         قبولي در آزمون ورودي مطابق ضوابط و مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مي باشد.

-         -داوطلبان بايد داراي دانشنامه دكتري عمومي در يكي از رشته هاي پزشكي، دندانپزشكي، داروسازي و يا كارشناسي ارشد دريكي از رشته هاي سالمند شناسي، سلامت سالمندي، آموزش بهداشت، بهداشت عمومي، مديريت توانبخشي، مديريت خدمات بهداشتي – درماني، روانشناسي باليني، پرستاري، مامائي، فيزيوتراپي، شنوايي شناسي، كاردرماني، مددكاري اجتماعي، بينايي سنجي، گفتار درماني، علوم تغذيه و علوم بهداشتي در تغذيه باشند.

دروس آزمون ورودي و ضرائب مربوط به انها:

 

 

-جهت كسب اطلاعات از آخرين تغييرات در مدارك تحصيلي مورد پذيرش و مواد امتحاني و ضرائب آزمون ورودي هر سال تحصيلي، به دفترچه آزمون دكتري تخصصي (Ph.D.) رشته هاي علوم پزشكي مربوط به آن سال تحصيلي مراجعه شود.

11- رشته هاي مشابه در داخل كشور:ندارد.

12-             سابقه اين رشته درخارج از كشور

اين رشته در بسياري از كشورهاي جهان از جمله كشورهاي (فرانسه، انگليس، آلمان،.) آمريكا، استراليا، كانادا، زلاندنو و. و نيز كشورهاي آسياي جنوب شرقي مانند ژاپن ارايه مي گردد.

13-             شرايط مورد نياز براي راه اندازي رشته

طبق شرايط و ضوابط دفتر گسترش و ارزيابي آموزش پزشكي وزارت بهداشت درمان و اموزش پزشكي مي باشد

14-             موارد ديگر (مانند بورسيه ):

ندارد.