چگونه سالمندان را دلبسته زندگی نگه داریم؟ سالمندی فرایندی طبیعی است که در طول زمان در کلیه موجودات رخ می‌دهد. سیر این فرآیند همواره با واکنش و تغییرات گسترده در دستگاه‌های مختلف بدن همراه است که درنهایت نیز منجر به مرگ می‌شود.سالمندی فرایندی طبیعی است که در طول زمان در کلیه موجودات رخ می‌دهد. سیر این
فرآیند همواره با واکنش و تغییرات گسترده در دستگاه‌های مختلف بدن همراه است که درنهایت نیز منجر به مرگ می‌شود.
بنا بر آمارها، جمعیت سالمندان جهان تا ۴۰ سال آینده دو برابر خواهد شد. در ایران نیز پیشبینی می‌شود جمعیت سالمندان تا سال ۱۴۰۰ به ۱۰ درصد افزایش پیدا کند. این روند رشد جمعیت سالمندان، نیازمند توجهات بیشتری از سوی همگان برای رفع صحیح نیازها و مشکلات آنان است.
سازگاری موفقیت‌آمیز با سالمندی، منوط به شناسایی و استفاده از روش‌های مناسب زندگی و جانشین‌های آن در جهت هدف دادن به زندگی است. «دلبستگی» یک رابطه هیجانی خاص است که مستلزم تبادل لذت، مراقبت و آسایش بوده و موجب پیامد عاطفی عمیقی می‌گردد که شخص با افراد خاص در زندگی برقرار کرده و از آن طریق، احساس نشاط و شعف می‌نماید و به هنگام استرس، از اینکه آنها را در کنار خود دارد، احساس آرامش می‌کند. دلبستگی ارتباط و پیوند روانی پایدار بین انسان‌ها است.
این موضوع، در سالمندان نیز اهمیت خاص خود را داشته و سبک‌های متعددی برای آن برشمرده می‌شود که هر یک، ویژگی‌های خاص خود را دارند و سبب می‌شوند افراد به شیوه‌های متفاوتی نسبت به زندگی و حوادث عکس‌العمل نشان دهند. این موضوع، مورد توجه محققینی از دانشگاه علوم پزشکی مازندران قرار گرفته تا در این خصوص پژوهشی را انجام دهند.
در پژوهش مروری فوق که به‌منظور بررسی سبک دلبستگی سالمندان و عوامل مرتبط با آن انجام شده، احمدی خطیر و همکارانش، مقالاتی را که از سال۲۰۰۰ تا پایان سال۲۰۱۶ میلادی در زمینه سبک دلبستگی سالمندان ۶۰ سال و بالاتر به زبان فارسی و انگلیسی منتشر شده بودند، مورد بررسی دقیق قرار داده‌اند.
براساس نتایج به دست آمده از این مطالعه، افزایش حمایت اجتماعی از طریق خانواده و اجتماع و در نتیجه ایجاد الگوی مناسب دلبستگی، سبب افزایش خود مراقبتی، خودکارآمدی، بهبود تغذیه و فعالیت و نیز افزایش انگیزه برای تغییرات مثبت در سالمندان می‌گردد.
این نتایج همچنین حاکی از آن هستند که بهبود ارتباطات، همراهی خانواده و سکونت در منازل، در الگوی صحیح دلبستگی سالمندان مؤثر است و ارائه‌دهندگان خدمات سلامتی باید به این موارد توجه ویژه‌ای نمایند.
به گفته محققین فوق، دست‌اندرکاران امور سالمندان لازم است با شناسایی صحیح ویژگی‌های فردی سالمندان و براساس آنها، آموزش‌های مبتنی بر معنویت را به آنان ارائه داده و همچنین با تشکیل گروه‌هایی از سالمندان که مشکلاتی مشابه دارند، به‌طور ویژه به رفع نیازهای آنها توجه نمایند.
از دیگر نکات به دست آمده از این پژوهش باید به این مورد اشاره کرد که سبک دلبستگی ایمن سالمندان ساکن در منازل، بالاتر از سالمندان ساکن در آسایشگاهها است. همچنین، سبک دلبستگی اجتنابی و اضطرابی در بین سالمندان ساکن در آسایشگاه شیوع بیشتری داشته است.
محققین فوق همچنین تصریح کرده‌اند که ملاقات بستگان و دریافت حمایت عاطفی از سوی خانواده با سبک دلبستگی ایمن ارتباط دارد. بنابراین، با توجه به افزایش طول عمر، شبکه‌های حمایتی خانواده از منابع مهم پشتیبانی برای سالمندان محسوب می‌شوند و رابطه مستقیمی با بالا بودن دلبستگی آنها دارند.
نتایج این پژوهش که در مجله «تعالی بالینی» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران منتشر شده، می‌تواند سبب شناخت بهتر و پیشبینی وضعیت نگرش و رضایتمندی سالمندان شود و با توجه به وضعیت آنها، راهنمای مناسبی در برنامه ریزی‌های روانشناختی وزندگی‌شان ارائه دهد.
منبع: احمدی خطیر، م. و همکاران. ۱۳۹۶٫ سبک دلبستگی سالمندان و عوامل مرتبط با آن. تعالی بالینی، ۶(۲): ۱۱-۱٫